شاید تاكنون برای شما این سوال مطرح شده باشد كه علت افت ناگهانی سرعت كامپیوتر و كند كار كردن آن چیست و برای بهبود و یا افزایش سرعت آن می بایست چه اقدام و یا اقداماتی را انجام داد ؟ پاسخ به سوال فوق متغیر بوده و ممكن است دلایل متعددی در این رابطه وجود داشته باشد . در برخی موارد ممكن است با رعایت برخی نكات ساده در خصوص نحوه نگهداری سیستم مشكل برطرف گردد و در موارد دیگر ممكن است مجبور به ارتقاء سیستم و یا تعویض قطعات مسئله دار گردیم . در ادامه به برخی نكات اولیه به منظور بهبود كارآئی سیستم اشاره می گردد .

اجرای دقیق Scan disk :
وجود اشكال در فایل های ذخیره شده بر روی هارد دیسك ممكن است كاهش كارآئی سیستم و بروز اشكالات فیزیكی هارد دیسك را بدنبال داشته باشد . با اجرای برنامه Scan disk می توان تعداد زیادی از خطاهای موجود بر روی هارد دیسك را برطرف نمود . برنامه فوق بررسی لازم در خصوص وجود اشكالات فیزیكی بر روی هارد دیسك را نیز انجام خواهد داد . بخاطر داشته باشید كه با توجه به ظرفیت هارد دیسك نصب شده بر روی كامپیوتر ، فرآیند بررسی وضعیت هارد دیسك می تواند مدت زمان زیادی بطول انجامد و نمی بایست در این فاصله عملیات خاصی را انجام داد .

حذف فایل های موقت موجود بر روی هارد دیسك :
فایل های موقت به آندسته از فایل ها اطلاق می گردد كه معمولا " پس از نصب یك برنامه همچنان بر روی هارد دیسك باقی می مانند و می توان بدون نگرانی اقدام به حذف آنان نمود .

حذف اطلاعات موجود در Cache برنامه مرورگر :
فایل های cache شده ، به آندسته از فایل هائی اطلاق می گردد كه در زمان استفاده از اینترنت بر روی سیستم شما باقی مانده و اغلب شامل تصاویری می باشند كه به منظور نمایش صحیح صفحات وب ، برنامه مرورگر مجبور به دریافت آنان از اینترنت شده است .

defrag نمودن فایل های موجود بر روی هارد دیسك :
defrag ، سازماندهی فایل های موجود بر روی هارد دیسك را بگونه ای انجام خواهد داد كه امكان بازیابی آنان با سرعت بیشتری میسر می گردد .

اجرای یك برنامه ویروس یاب :
اغلب ویروس های كامپیوتری درصد بالائی از منابع سیستم را استفاده می نمایند . همین موضوع می تواند كاهش كارآئی سیستم را بدنبال داشته باشد . برخی از ویروس ها حتی می توانند باعث از كارافتادن كامل سیستم گردند . به منظور برخورد موثر با ویروس های موجود همواره سعی نمائید كه از یك برنامه آنتی ویروس بهنگام شده استفاده كرده و عملیات پویش به منظور یافتن ویروس را در فواصل زمانی خاصی تكرار نمائید

بررسی سیستم به منظور وجود Spyware :
تعداد زیادی از وب سایـت ها بدون آگاهی شما اقدام به نصب Spyware بر روی سیستم شما می نمایند . یك spyware می تواند صرفا " در حد و اندازه یك كوكی ساده باشد كه وب سایت های ملاقات شده توسط شما را در خود ثبت می نماید و یا برنامه هائی باشند كه امكان دستیابی سایر افراد به كامپیوتر شما را فراهم می نمایند . در این رابطه می توان از برنامه های متعدد Anti Spyware به منظور پویش و برخورد با این نوع برنامه ها استفاده نمود .

غیرفعال نمودن برنامه های نصب شده غیرضروری :
یكی دیگر از دلایلی كه می تواند كاهش سرعت كامپیوتر را بدنبال داشته باشد ، تعداد و تنوع برنامه هائی است كه در زمان راه اندازی سیستم اجراء می گردند. در ویندوز XP می توان با استفاده از برنامه كاربردی MsConfig برنامه هائی را كه در زمان راه انداری سیستم فعال می گردند مشاهده و در رابطه با آنان تعیین تكلیف نمود . با استفاده از برنامه MsConfig صرفا " می توان لیست برنامه هائی را كه در زمان راه اندازی سیستم اجراء می گردند مشاهده نمود و نمی توان از این طریق آنان را حذف نمود . پیشنهاد می گردد كه حتی المقدور از نصب برنامه های غیر ضروری بر روی كامپیوتر اجتناب گردد ، چراكه هر برنامه پس از نصب درصدی از منابع سیستم را استفاده خواهد كرد و بدیهی است كه در اینچنین مواردی می بایست در انتظار كاهش كارآئی سیستم بود. بخاطر داشته باشید كه برای حذف یك برنامه از روی كامپیوتر از برنامه هائی موسوم به Uninstall می بایست استفاده گردد . حذف فولدرهای حاوی برنامه به تنهائی در این رابطه كافی نبوده و اطلاعات مربوط به آنان همچنان در ریجستری باقی خواهد ماند .

پاك كردن ریجستری :
ریجستری تنظیمات و اطلاعات مورد نیاز ویندوز و سایر برنامه های نصب شده را در خود نگهداری می نماید . به موازات افزایش فرآیندهای نصب و یا Uninstall ممكن است اطلاعات غیرضروری متعددی در ریجستری باقی بماند . در چنین مواردی می توان برای حذف اطلاعات غیرضروری موجود در ریجستری از برنامه های كاربردی متعددی استفاده نمود .

ایجاد یك فایل Swap با ظرفیت ثابت :
هر یك از نسخه های ویندوز تابع یك رویكرد خاص برای Paging و فایل swap ذخیره شده بر روی هارد دیسك می باشند. پس از اشغال تمامی فضای حافظه اصلی از فایل swap به منظور ذخیره اطلاعات استفاده خواهد شد . اندازه فایل فوق ثابت نبوده و می تواند با توجه به شرایط موجود تغییر نماید . پس از استفاده از تمامی فضای حافظه و ظرفیت اختصتاص یافته برای فایل swap ، ویندوز اقدام به افزایش ظرفیت آن می نماید . در صورت تحقق چنین شرایطی سرعت و كارآئی سیستم كاهش پیدا خواهد كرد . برای مشخص نمودن ظرفیت فایل swap می توان از گزینه System موجود در control panel استفاده نمود ( System |Advanced | Performance Settings | Advanced | Virtual memory ) . مثلا " می توان حداقل و حداكثر ظرفیت فایل swap را مشابه و معادل سیصد مگابایت در نظر گرفت .

بهنگام نمودن درایورهای سیستم :
پیشنهاد می گردد همواره درایورهای مربوط به كارت ویدئو و كنترل كننده IDE بهنگام شده و از جدیدترین درایورهای ارائه شده مرتبط با آنان استفاده گردد .
استفاده از حافظه RAM بیشتر و هارد درایوهائی با 7200 دور در دقیقه ( RPM ) :
حافظه اصلی و هارد درایو دو قطعه اصلی در كامپیوتر می باشند كه نسبت به پردازنده دارای سرعت بمراتب كمتری می باشند . افزایش حافظه RAM می تواند اثرات مثبتی را در ارتباط با سرعت اجرای برنامه های كامپیوتری بدنبال داشته باشد . سعی گردد از هارد درایوهائی استفاده گردد كه RPM ( دور در دقیقه ) بالائی داشته باشند ( نظیر 7200 دور در دقیقه ) .

تبدیل سیستم فایل :
در صورتی كه بر روی سیستم شما ویندوز 95 نصب شده است ، ویندوز از سیستم فایل FAT 16 استفاده می نماید . در صورت تبدیل سیستم فایل فوق به FAT 32 ، سرعت سیستم افزایش نخواهد یافت ولی حجم و تعداد فایل هائی را كه می توان بر روی هارد دیسك ذخیره نمود ، افزایش می یابد . در صورت استفاده از ویندوز XP و یا 2000 ، ارتقاء FAT16/32 به NTFS بهبود كارآئی و امنیت سیستم را بدنبال خواهد داشت . توجه داشته باشید كه پس از تبدیل سیستم فایل ، امكان برگشت به وضعیت قبلی وجود نخواهد داشت. نسخه های ویندوز 95 ، 98 ، SE و ME قادر به خواندن اطلاعات از سیستم فایل NTFS نمی باشند . بنابراین در صورتی كه قصد استفاده از سیستم به صورت dual-booting ( نصب بیش از یك سیستم عامل و انتخاب یكی از آنان در زمان راه اندازی سیستم ) را داشته باشید و یا تمایل به اشتراك درایوهای موجود بین چندین سیستم عامل را دارید ، بهتر است كه از FAT32 استفاده نمائید .

در صورتی كه تمامی موارد اشاره شده منجر به حل مشكل كاهش سرعت نگردد ، می توان هارد دیسك را مجددا " فرمت و اقدام به نصب سیستم عامل و سایر نرم افزارهای دلخواه نمود و یا در صورت ضرورت سخت افزار سیستم را ارتقاء داد .

منبع:asriran.com